Wpisy

Jakie znaczenie ma komunikacja niewerbalna?

Wiesz, że gesty znaczą więcej niż słowa w relacjach interpersonalnych? Zdaniem amerykańskiego psychologa Raya Birdwhistella aż 65% komunikatów przekazujemy właśnie za pomocą treści niewerbalnych. Sprawdź, jakie znaczenie ma mowa ciała?

Komunikacja niewerbalna pozwala zrozumieć innych. Prawidłowo odczytać emocje, intencje oraz cechy charakteru drugiej osoby, a tym samym umiejętnie wykorzystywać to w codziennym życiu. 

positive bearded man in white T-shirt showing ok sign

Jakie są formy komunikacji niewerbalnej? 

 

  • GESTYKULACJA

Gestykulacją posługujemy się najczęściej. Ruch głowy, dłoni i całego ciała wyraża różne stany emocjonalne jak np. wzruszenie ramionami jest oznaką niepewności, a pocieranie karku świadczy o frustracji czy gniewie. Słowa bardzo łatwo jest zastąpić gestami. 

 

  • MIMIKA TWARZY 

Badacze komunikacji niewerbalnej mimikę twarzy zauważyli  jako pierwszą i mówi ona najwięcej o aktualnym nastroju. Dzięki niej możemy odczytać aż kilkadziesiąt różnych wyrazów twarzy, mających za zadanie wzmocnić, zneutralizować lub zamaskować emocje. Bardzo ważny jest kontakt wzrokowy, pozwalający określić nastawienie do rozmówcy. Gdy rozmawiasz z przyjacielem, patrzysz w oczy przez ok. 60-70% całej konwersacji. Co ciekawe, nawet rozszerzające i zwężające się źrenice świadczą o nastroju drugiej osoby.

 

  • RELACJE PRZESTRZENNE 

Odpowiednią odległość między rozmówcami można wyczuć intuicyjnie. Najbardziej popularny podział przestrzeni stworzył badacz – Edward Hall. Wyróżnił on cztery strefy w relacjach międzyludzkich: 

  • intymną – 15-45 cm – najbliżsi, 
  • osobistą – 46 cm – 1,20 m – przyjaciele, pracownicy w pracy,
  • społeczną – 1,20 m – 3,6 m – kontakty formalne,
  • publiczna – > powyżej 3,6 m – bezpieczna odległość dla osób, będących w tłumie.

 

  • DŹWIĘKI PARALINGWISTYCZNE

Do dźwięków paralingwistycznych zaliczamy różnorodne odgłosy, które wydajemy w zależności od naszego stanu emocjonalnego.  Należą do nich wszelkie pomruki, westchnienia czy śmiech, ale także ton i barwa głosu, tempo i płynność mówienia. Przykładowo ciepły głos rozmówcy pozytywnie nastawi innych do siebie.

Woman Shouting Loudly And Shaking Clenched Fists On Yellow Background

 

Jakie są funkcje komunikacji niewerbalnej? 

  • informacyjna – mowa ciała ma za zadanie przekazywać informacje bez użycia słów, jak np. ruch głową z góry na dół jest oznaką zgody,
  • ekspresyjna – pozwala wyrażać uczucia, emocje,
  • samoreprezentacyjna – gesty mają także za zadanie budować własny wizerunek, 
  • regulacyjna – pozwala organizować i monitorować przebieg rozmowy np. brak kontaktu wzrokowego świadczy o tym, że chcemy zakończyć rozmowę,
  • pragmatyczna – pozwala wywierać wpływ na zachowanie innych,
  • adaptacyjna – mowa ciała jest także stosowana wtedy, gdy nie możemy użyć języka mówionego.

Impressed with his witty remarks

Jak widzisz, komunikacja niewerbalna odgrywa istotną rolę w relacjach międzyludzkich. Znając ją, zyskujemy szansę na właściwe konstruowanie komunikatów, odczytywanie emocji  i zrozumienie innych.

 

Nasze emocje a mowa ciała

Czy wiesz, że wypowiadane przez Ciebie słowa, stanowią tylko 7% procesu komunikacji, w którym uczestniczysz? Pozostałe 93% to mowa ciała. Możesz użyć niezbitych argumentów, zbudować logiczny wywód, posługiwać się danymi, faktami – to wszystko na nic, jeśli wypowiedź nie będzie współgrała z sygnałami, które wysyła do odbiorcy Twoje ciało. Ekspresja ciała jest najważniejszą częścią komunikacji niewerbalnej, tak zwanej mowy ciała.

 

Czytanie człowieka

Mowa5Kiedy wchodzimy do pomieszczenia pełnego nieznanych nam osób, zostajemy przez nie ocenieni jeszcze przed tym, gdy zaczniemy mówić. Kluczowe znaczenie ma wygląd oraz szybkość i sposób poruszania się. Zdecydowany, pewny krok, to oznaka pewności siebie. Ważne jest również to, gdzie siedzimy. Kiedy znajdujemy się w centrum, daje nam to w pewnym sensie pozycję lidera, a wyprostowana postawa oznacza, że nie mamy nic do ukrycia i nie boimy się. Trzymanie ręki na klatce piersiowej w trakcie przemówień uwiarygodnia tego, kto pragnie mówić prosto z serca. Z postawy możemy również wyczytać kłamstwo. Osoby, które mówią nieprawdę zazwyczaj po tych słowach cofają się. Jak widać na podanych przykładach, nasza postawa, gesty i ruchy ciała mówią o nas bardzo wiele i wpływają na to, jak jesteśmy odbierani przez otoczenie.

Politycy, gwiazdy, celebryci – obecnie wszyscy korzystają z usług wyspecjalizowanych doradców wizerunkowych i trenerów wizerunku i marketingu. Korzystając z ich porad pilnują, aby ich gesty współgrały z wypowiadanymi słowami, gdyż gestem lub postawą można wzmocnić lub osłabić komunikat werbalny. Umiejętność odczytywania mimiki i pozycji ciała naszego rozmówcy może pomóc w codziennym życiu każdemu z nas. Spotkania z szefem, ważnym dla nas klientem a także spotkania towarzyskie to pole do obserwacji i wyciągania wniosków z zachowań naszych rozmówców. Umiejętne “czytanie zachowań, jak z otwartej księgi” ułatwia osiągniecie założonego celu. Warto więc zapamiętać podstawowe i najbardziej charakterystyczne gesty “ułatwiające nam życie”.

 

Funkcje mowy ciała

Zachowania niewerbalne są nieodłącznym elementem ludzkiej natury i pełnią różne funkcje. Paul Ekman i Wallace Friesen dokonali ich podziału, wyróżniając:

  • emblematory – zachowania, które zastępują komunikat słowny (mają swój odpowiednik werbalny). Są znane wszystkim lub większości, w obrębie jakiejś grupy, subkultury albo kultury. Wykorzystuje się je zatem do przekazania jakiejś informacji (np. znak V, gra na nosie, znak OK);
  • ilustratory – ich funkcją jest wspomaganie i uzupełnianie komunikatu werbalnego. Mogą być komentarzem do wypowiadanego tekstu, wizualizują sprawy i poruszane zagadnienia;
  • adaptory – indywidualne ruchy ciała, prezentowane zwykle nieintencjonalnie i nieświadomie, które są reakcją na dyskomfort fizyczny lub psychiczny nadawcy i pozwalają mu zaadaptować się w trudnej sytuacji. Są to np. dotykanie nosa, pocieranie karku, bawienie się łańcuszkiem albo pierścionkiem, gryzienie ołówka;
  • afektory– służą wyrażaniu stanów emocjonalnych, ujawniają np. strach, radość, zaskoczenie, smutek. Mogą podlegać naszej kontroli (jak np. uderzenie ręką w stół), albo być nieintencjonalne (np. czerwienienie się, które oznacza zakłopotanie);
  • regulatory – organizują konwersację, modyfikują sposób mówienia i słuchania, pomagają kontrolować i dzielić strumień przekazów. Są to m.in. kontakt wzrokowy, podniesienie ręki, gdy ktoś chce się włączyć do rozmowy czy sygnały parawerbalne pełniące funkcję fatyczną (np. mhm)

Zapanowanie nad mową ciała jest niezwykle trudne i niemożliwe do osiągnięcia w stu procentach. Pamiętajmy, że zachowania niewerbalne są wiarygodne i wpływają na innych tylko wtedy, gdy cechuje je naturalność. Podobno szczere i spontaniczne gesty zawsze minimalnie wyprzedzają wypowiadane słowa.


TWARZ

clown-crazy-emotions-1990-945x550-e1415818243831-330x220Odgarnianie włosów z twarzy – ten ruch to połączenie zdenerwowania z flirtowaniem.

Gryzienie ust – często zdarza się, że gryziemy, ssiemy lub oblizujemy swoje usta. Dzieje się tak, gdy znajdujemy się w niezręcznej sytuacji i staramy się uspokoić i rozluźnić.

Drapanie po nosie – może być oznaką kłamstwa. Podczas mówienia kłamstw często następuje przypływ adrenaliny. Powoduje to rozszerzenie włosowatych naczyń krwionośnych, co może objawiać się swędzeniem nosa.

Stałe spojrzenie – kolejna oznaka kłamstwa. Kłamca bardzo często zbytnio koncentruje się na osobie, którą okłamuje, co objawia się przytrzymaniem na niej spojrzenia.

Zamykanie oczu – jeśli pocieramy, zakrywamy lub zamykamy oczy na dłużej niż jedno mrugnięcie, oznacza to, że chcemy trzymać się z dala od pewnych sygnałów wzrokowych lub słuchowych. Jest to mechanizm obronny organizmu, aby uchronić nasz mózg przed przetworzeniem niepożądanych lub groźnych informacji.

Mruganie – jeśli chcesz wiedzieć, który z Twoich rozmówców podczas ważnego dla Ciebie spotkania jest najbardziej zdenerwowany, przyjrzyj się uważnie jego oczom. Normalna częstotliwość mrugania to 6 – 8 razy na minutę, jednak pod wpływem stresu możemy mrugać znacznie częściej.

Obniżanie spojrzenia – to oznaka pokory bardzo często wykonywana nieświadomie. Technikę tę często wykorzystują małe dzieci, wywołując od razu odpowiednią reakcję rodziców. Widząc taki gest, druga osoba od razu zaczyna odczuwać empatię.

Zaciskanie ust – jest wyraźną oznaką gniewu. Jeśli człowiek jest naprawdę zdenerwowany, choćby nie wiadomo jak się starał, nie będzie w stanie tego ukryć.

Przechylanie głowy – ten ruch wskazuje na zainteresowanie i chęć wysłuchania rozmówcy. Na bardziej zaawansowanym poziomie, kierujemy swoje ucho w stronę mówiącej osoby, co oznacza, że chcemy usłyszeć każdy szczegół.

Podnoszenie lub marszczenie brwi – to oznaka zaciekawienia, zainteresowania, natomiast ich obniżenie może oznaczać negatywne emocje, takie jak dezorientację czy strach. Jeśli druga osoba nie wykazuje żadnego zainteresowania, zarówno w dobrym i złym znaczeniu, jej twarz pozostanie niewzruszona.


SYLWETKA

Stanie w rozkroku – gdy stopy i nogi rozstawione są na szerokość ramion, oznacza to dominację i determinację. Jeśli chcesz przeciągnąć innych na swoją stronę, przyjmij właśnie taka pozycję. Dla lepszego efektu połóż swoje dłonie na biodrach. Jest to tradycyjna postawa władcy.

Przenoszenie ciężaru ciała z boku na bok lub w przód i w tył – oznacza zaniepokojenie i zdenerwowanie. Jest to fizyczna prezentacja tego, co dzieje się w twojej głowie. Pojawia się wiele niepokojących myśli i nie możesz zdecydować się, które z nich są właściwe.

Masowanie czoła lub płatków uszu – oznacza niepokój, wrażliwość i słabość. To samo dotyczy obejmowania się lub pocierania nóg podczas siedzenia. Poprzez dotykanie niektórych zakończeń nerwowych w określonych częściach ciała chcemy obniżyć ciśnienie krwi i tętno.

Skrzyżowane ramiona – nie zawsze oznaczają gniew, w połączeniu ze skrzyżowanymi nogami jest to pozycja obronna. Zdarza się również, że niektórzy czują się w tej pozycji po prostu komfortowo.

Nonverbale Kommunikation

DŁONIE

Otwarcie dłoni – jeśli trzymasz otwarte dłonie skierowane do góry, oznacza to, że jesteś otwarty na nowe pomysły, które inni przedstawią. Skierowanie palców do dołu lub zaciśnięcie dłoni w pięść, oznacza silną osobowość. Taka osoba nie jest już elastyczna i skłonna do kompromisu.

Wymachiwanie rękoma – nie jest poza naszą kontrolą. Badania wykazały, że osoby, które często gestykulują, wydają się być bardziej energiczne, przyjacielskie i ciepłe. Osoby gestykulujące znacznie mniej, postrzegane są jako logicznie myślące i analizujące każdą sytuację. Należy jednak pamiętać o umiarze – nadmierne ruchy rąk sprawią, że staniesz się osobą mało wiarygodną i mniej wydajną. Jeśli obawiasz się, że podczas rozmowy kwalifikacyjnej zaczniesz zbytnio gestykulować, weź coś do ręki i trzymaj to.

Ukrywanie dłoni – chowanie rąk pod kolana, wkładanie ich do kieszeni lub trzymanie za sobą oznacza, że mamy coś do ukrycia. Dana osoba mówi coś, ale możesz mieć pewność, że nie usłyszysz całej historii.

Zajmowanie się paznokciami – bawienie się naskórkiem i paznokciami oznacza niski poziom zaufania i bojaźliwość. Spróbuj łączyć ze sobą palce, dzięki czemu będziesz wyglądać na osobę bardziej pewną siebie.
d

NOGI

Stopy skierowane do środka – nawet jeśli siedzisz wyprostowany z prostymi ramionami i głową skierowaną do góry, twoje stopy mogą również zdradzić to, co czujesz. Jeśli twoje palce u stóp skierowane są do wewnątrz, oznacza to, że czujesz się nieswojo i niepewnie.

Kręcenie stopami – jeśli czujemy się nieswojo, zaczynamy uderzać piętami o podłogę, ściągać i zakładać buty oraz poruszać nogami w górę i w dół. Tego typu ruchami próbujemy rozładować całe napięcie. Kręcenie się może również oznaczać, że chcesz uwolnić się od danej sytuacji i twoje ciało przygotowuje się już do ucieczki.

Krzyżowanie nóg – zwróć uwagę na kierunek, w którym krzyżujesz nogi. Podczas rozmowy w pozycji siedzącej ludzie bardzo często mają tendencję do kierowania czubka stopy znajdującej się na górze w stronę osoby, która ich zdaniem jest najbardziej przystępna. Podnoszenie palców oznacza, że uczucia danej osoby względem ciebie są bardzo pozytywne.

 

Na koniec  polecamy film dokumentalny o mowie ciała, który dostępny jest pod tym adresem: https://www.youtube.com/watch?v=M2LQlnYCdaQ

 

Źródła: kobieta.dziennik.pl, tygi.pl, wiecjestem.us.edu.pl